Karaborsa Takas Pazarı Kurma ve Genişletme Rehberi
I. Bölüm
1. Temel Felsefe: Takas Pazarı Bir Ekonomik Direniş Değil, Bir Akidedir
Tevhîdî Agorizm’e göre ekonomik hayat; yalnızca alım-satım değil, bir kulluk sınavıdır. Faiz, sömürü, aracılık ve kayıtlı sistemler; insanı Allah’a değil, sisteme bağımlı hale getirir. Oysa mü’min, sadece Allah’a muhtaç yaşar.
Bu sebeple takas pazarı bir "alternatif ticaret" değil, "fıtrata dönüş kapısıdır". Her takas, kapitalizme ve sekülerizme karşı bir ibadet niyetiyle gerçekleştirilir. Bu pazarda para değil, emek ve güven konuşur. Bu nedenle pazar, ticaretin ötesinde bir ahlâkî sözleşme topluluğudur.
2. Hazırlık Aşaması: Topluluğun İnşası
Hiçbir karaborsa takas pazarı tek bir kişiyle kurulamaz. Başlangıç için küçük ama sadık bir grup gereklidir. 5-10 kişilik bir çekirdek kadro ile başlanır. Bu kişilerin:
-
Birbirini tanıyor ve güveniyor olması,
-
Haramdan sakınma hassasiyetine sahip bulunması,
-
Devletin kontrol aygıtlarından uzak durma iradesi taşıması gerekir.
İlk etapta küçük takaslarla, örneğin: ekmek, zeytin, tamir işi, kitap, çocuk bakımı gibi alanlarda paylaşım başlatılır. Bu grup, bir iktidar değil, bir cemiyet olmalıdır. Kimsenin önderlik iddiası bulunmamalı; kararlar istişareyle alınmalı ve herkesin eşit sorumluluk taşıdığı unutulmamalıdır.
Bu inşa aşaması, ilçelere kadar indirgendiği zaman, pazar yerlerinin kurulması daha keskin ve etkili olacaktır.
3. İlk Pazarın Kurulması
Pazaryeri, kamusal alanlardan uzak, mümkünse özel mülkte veya görece izole kırsal alanlarda kurulur. Bu pazar;
-
Sürekli yer değiştirebilir (mobil pazar modeli),
-
Evin bir bölümü, çiftlik, bahçe, atölye, eski depo gibi alanlar kullanılabilir,
-
Şehir içinde ise, “ziyaret”, “sohbet”, “çay toplantısı” gibi görünerek örgütlenebilir.
Bu pazarda resmi para kullanılmaz. Takaslar birebir yapılır. Değer ölçüsü olarak:
-
Saat bazlı emek,
-
Yerel ürün miktarı,
-
Gümüş ve altın gibi değer saklayan maddeler kullanılabilir.
Pazarın en önemli kuralı: hiçbir takas ribâya, stokçuluğa ya da sömürüye izin vermemelidir.
4. Denetim: Ahlâkî Sorumluluk Mekanizması
Devlet yoktur. Resmi yasa yoktur. Ama vicdan vardır. Pazarın sürdürülebilirliği için ahlâkî denetim elzemdir. Bunun için:
-
Her pazardan önce kısa bir hatırlatma sohbeti yapılmalı (Kur’ân’dan ayet, Hadis, sahabe örnekleri),
-
Herkes birbirini gözlemlemeli ama bu gözlem ceberut değil, kardeşane olmalı,
-
Ahlâksız ticaret yapan kişi uyarılır; uyarıya rağmen devam ederse cemaatten çıkarılır.
Bu cemaat, şûrâ prensibiyle yönetilir. Kararların kaynağı halk değil, Allah’tır. İstişare, bir hakikati bulma aracı, keyfî karar alma biçimi değil; Kur’an’a arz için bir zemindir.
5. Genişleme Stratejisi: Hiyerarşisiz Ama Katmanlı Yayılım
Takas pazarı yayılırken merkeziyetçi bir yapı kurulmaz. Her yeni pazar, bağımsızdır. Ancak aralarındaki bağlantılar şu yollarla sağlanır:
-
Her pazar başka bir pazara şûrâ temsilcisi gönderir. (bu işlemler örgüt içersinde daha kolay olacaktır.)
-
Haftalık toplantılar yapılır, ama bağlayıcı karar değil, ortak ilkeler konuşulur.
-
Her pazar kendi iç sorunlarını çözer; üst yapı yoktur.
Bu yapı hem dış saldırılara karşı dirençli olur, hem de içeriden yozlaşmaya karşı esnek ve canlı kalır. Büyüme dikey değil, yatay ağlarla olur. Her pazar, kendi içinde bir mikro-ümmettir.
6. Devlete Karşı Tedbir: Şifreli Yayılım, Kamufle Organizasyon
Devletin bu tür karaborsa yapılanmalara müdahalesi olasıdır. Bunun için:
-
Açık ilan, broşür, sosyal medya paylaşımı yapılmaz.
-
Katılım yalnızca referansla olur.
-
Dışarıya açık vitrin oluşturulmaz. Her şey sözlü ve güven ilişkisine dayalı yürütülür.
-
Takaslar sembolik dillerle ifade edilir. Örneğin “sohbet karşılığı ekmek”, “hediye olarak sabun”, “bağış usulü tamir” gibi.
Her takasın arkasında bir ikrar vardır ama bu ikrar, yalnızca Allah’a yöneliktir; sisteme açıklanmaz.
7. Eğitim ve Kültürel Süreç
Pazar yalnızca mal değişimi yeri değil, bilinç inşası mekânı olmalıdır. Her pazardan önce veya sonra:
-
Kısa ilmihal okumaları yapılır.
-
Ümmetin iktisat tarihine dair örnekler paylaşılır.
-
Faizsiz ticaret, İslâm iktisadı, zekât sistemleri üzerine konuşmalar yapılır.
-
Katılımcıların çocuklarına da el emeği eğitimi, üretim ahlâkı, haramdan sakınma bilinci aşılanır.
Takas pazarı, bir alternatif eğitim alanıdır. Burada her birey birer öğretmen, birer şahit, birer öğrenci olmalıdır.
8. Alternatif Para ve Takas Değer Ölçütleri
Devletin para birimine bağımlı kalmadan işlem yapmak için:
-
Altın ve gümüş madeni paralar (dirhem, dinar) küçük birimler hâlinde kullanılabilir.
-
Emek saatine dayalı “karşılık bonosu” sistemi oluşturulabilir (örneğin: 1 saat marangozluk = 1 kupon).
-
Mal bazlı sabit oranlar belirlenebilir (örneğin: 10 ekmek = 1 tavuk).
Bu sistem sabit değildir. Her cemaat kendi ihtiyaç ve değerlerine göre bunu düzenler. Ancak temel prensip: değerin helâl olması ve emeğe dayalı bulunmasıdır.
Sonuç: Bu Pazar Bir Sistem Değil, Bir Diriliştir
Takas pazarı, modern sistemden kopuşun ve yeniden doğuşun maddî aracıdır. Bu pazar;
-
İnsanları Allah’a yönlendirir,
-
Haramdan arınmış bir toplum kurar,
-
Devletsiz ama kaotik olmayan bir yapı sunar,
-
Kapitalist üretimden değil; helâl emekten doğar,
-
Hiyerarşi değil; kardeşlik üretir.
Bu pazarda kazanç yalnızca malda değil, hayâda, sabırda ve sadakatte olur.
Unutma:
Agora, Aksiyon ve Anarşi seni iktidardan izole edecektir.
○
Yazdıklarımı, Hayatımın Anlamı Elif Canpolat'ıma Armağan ediyorum.
İyi yolculuklar diliyorum...
○
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder